THÁNH I-NHA-XI-Ô AN-TI-Ô-KI-A
Con đường nên thánh: Bắt chước cuộc Thương khó của Chúa
“Anh em hãy nên hoàn thiện như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện” (Mt 5,48). Đây là lời mời gọi của Thày Chí Thánh Giê-su dành cho những ai muốn bước sát theo dấu chân Người. Tuy nhiên, trước những khó khăn và thách đố của một xã hội tục hóa, vô tín và hưởng thụ, nhiều người Ki-tô hữu – ngay cả các tu sĩ nam nữ – “đang có nguy cơ đánh mất lòng nhiệt thành và niềm hân hoan của việc hiến mình cho Đức Ki-tô và Hội Thánh”[1]. Dường như, nhiều Ki-tô hữu đang bị lạc mất phương hướng trong cuộc hành trình kiếm tìm Thiên Chúa, trong cuộc hành trình nên hoàn thiện và nên thánh. Với thực trạng này, thật là hữu ích cho Giáo hội và cho tất cả chúng ta cùng ngược dòng thời gian trở về thời các Giáo phụ để tái khám phá những giá trị, những tấm gương thánh thiện của đức tin, lòng mến và niềm hy vọng. Trong bài viết này, chúng ta cùng hướng về thánh I-nha-xi-ô, giám mục thứ ba của thành An-ti-ô-ki-a. Ngài được biết đến với con đường nên thánh rất riêng và đặc sắc, đó chính là: “Xin cho con trở nên người bắt chước cuộc Thương khó của Chúa”[2].
I-nha-xi-ô An-ti-ô-ki-a trở nên người bắt chước cuộc Thương khó của Chúa qua ước muốn tử đạo. Với niềm xác tín Thiên Chúa là nguồn mạch Sự Sống và Tình Yêu, I-nha-xi-ô hằng khát khao được yêu mến, kết hợp với Đức Ki-tô, được sống trong Người và được nên một với Người. Nói cách khác, ngài khao khát trở nên đồng hình đồng dạng với Đức Ki-tô. Vì thế, trước khi ra pháp trường, thánh nhân nhắn nhủ các tín hữu của mình: “Tôi là hạt lúa mì của Thiên Chúa. Tôi muốn được nghiền nát dưới nanh vuốt thú dữ để trở nên bánh tinh tuyền dâng tiến Chúa Ki-tô”[3]. “Đối với tôi, chết để được kết hợp với Đức Ki-tô còn phúc hơn là thống trị tận cùng thế giới. Đức Ki-tô, Đấng tội tìm kiếm, đã chết vì chúng ta. Chính Người tôi yêu đã phục sinh vì chúng ta. Giờ tôi sinh ra đang đến ngần … Hãy để tôi được bắt chước cuộc khổ nạn của Thiên Chúa tôi”[4]. “Khát vọng trần thế của tôi đã bị đóng đinh thập giá, lòng tôi đã tắt lửa yêu thích vật chất, mà chỉ còn thứ nước tươi trong, đang thì thầm trong tôi, và nói với tôi: hãy đến cùng Cha”[5].
Thánh I-nha-xi-ô có được lòng khao khát tử đạo như thế là do sự thúc đẩy nội tại bởi hai “dòng chảy” thiêng liêng hòa quyện với nhau. Một dòng chảy của thánh Phao-lô tông đồ: “Tôi sống, nhưng không còn phải là tôi, mà là Đức Ki-tô sống trong tôi” (Gl 2,20), một tình yêu cùng với tất cả sức mạnh của mình để kết hợp hoàn toàn với Đức Ki-tô. Một dòng chảy của thánh Gio-an tông đồ khi đáp lại lời mời gọi của Thày Giê-su: “Hãy ở lại trong tình yêu của Thầy” (Ga 15,9), một tình yêu trọn vẹn với sự tập trung cao độ để gắn bó cuộc sống và nên một với Thiên Chúa Tình Yêu. Và, hai dòng chảy này đã chuyển hóa tạo nên một điểm sáng mới lạ nơi thánh I-nha-xi-ô là bắt chước Đức Ki-tô với một cường độ mạnh mẽ và mãnh liệt. Đến độ, thánh nhân khẩn nài các tín hữu Rô-ma đừng ngăn cản cuộc tử đạo của ngài vì ngài thiếu kiên nhẫn để kết hợp với Đức Giê-su Ki-tô[6]. Quả thật, cuộc Thương khó của Đức Giê-su Ki-tô chính là điểm quy chiếu cho đời sống của ngài và điều này đã trở thành kim chỉ nam cho biết bao thế hệ môn sinh kế tiếp.
Con đường nên thánh của I-nha-xi-ô năm xưa một lần nữa được tái hiện trong lời khuyên nhủ đầy khôn ngoan của thánh giáo hoàng Gio-an Phao-lô II dành cho những người đã-đang-sẽ tận hiến cuộc đời cho Thiên Chúa. Ngài nói: “Trong đời sống thánh hiến, vấn đề không phải chỉ là theo Đức Ki-tô với cả con tim, bằng cách yêu mến Người hơn cha mẹ mình, hơn con trai hay con gái mình (x.Mt 10,37), như mỗi môn đệ đều phải làm, nhưng còn là sống và diễn tả điều đó bằng việc biến đổi nên đồng hình đồng dạng với Đức Ki-tô, bằng một cuộc gắn bó triệt để, báo trước sự hoàn thiện cánh chung.”[7] Ước mong sao, là những môn đệ của Thày Chí Thánh Giê-su, chúng ta luôn nỗ lực mỗi ngày chiêm ngắm, kết hợp và bắt chước Người. Nhờ đó, chúng ta được đồng hình đồng dạng với Người, trở nên khí cụ của lòng thương xót, sẵn sàng ra đi trao ban niềm vui, bình an và hy vọng cho thế giới hôm nay.
Nt. Maria Minh Lý
[1] Đức giáo hoàng Phan-xi-cô, Văn kiện Ơn trung thành và niềm vui bền đỗ (ban hành ngày 02/2/2020), NXB Đồng Nai, 2023, số 100, trang 160.
[2] I-nha-xi-ô, Thư gửi tín hữu Rô-ma, 6,3.
[3] I-nha-xi-ô, Thư gửi tín hữu Rô-ma, 4,1.
[4] I-nha-xi-ô, Thư gửi tín hữu Rô-ma, 6,1.3.
[5] I-nha-xi-ô, Thư gửi tín hữu Rô-ma, 7,2.
[6] ĐGH Biển Đức XVI, thánh I-nha-xi-ô thành An-ti-ô-ki-a, Yết Kiến Chung, Hội trường Phao-lô VI, (thứ Tư, 14 tháng 3 năm 2007), Libreria Editrice Vaticana.
[7] ĐGH Gio-an Phao-lô II, Tông huấn Vita Consecrata, ban hành ngày 25/3/1996, số 16.
